đồng hồ sinh học trong ngày

Được biết, trong năm học 2021/2022 vừa qua, Quỹ K-T đã trao học bổng cho 30 sinh viên của ĐHQGHN, mỗi suất học bổng trị giá 5 triệu đồng. Dịp Tết Kỷ Hợi năm 2019, Giám đốc ĐHQGHN đã ký quyết định tặng Kỷ niệm chương Vì sự Phát triển của ĐHQGHN cho cụ Phan Thị XEM THÊM TRONG NGÀY. Buổi họp mặt do Hội Ái Hữu Cựu Học Sinh Chu Văn An Bắc California và cựu học sinh Chu Văn An Nam California đồng tổ chức. Mục Sư Hồ Thị Kiêm Xuân. October 7, 2022. Ông Domminicô Nguyễn Hữu Hiền. October 7, 2022. Nhà vệ sinh trong trường học: Vừa thiếu, vừa 'yếu'. Đăng lúc 01:14 | 23/09/2022. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện nay mỗi cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập có khoảng 6,6 nhà vệ sinh. Có trường mỗi ca học trung bình 200 học sinh/nhà vệ sinh. Sĩ số đông, nhiều Tại buổi làm việc, cá nhân Chủ tịch nước đã tặng 20 căn nhà hỗ trợ nhân dân Đà Nẵng; Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tặng 20 căn nhà, Phó thủ tướng Lê Văn Thành 10 căn; Hội chữ thập đỏ Việt Nam hỗ trợ 300 thùng hàng và 300 triệu (tổng cộng 480 triệu đồng); Bộ giáo dục tặng 4.000 bộ sách giáo Tại Việt Nam, ngành Công nghệ sinh học cũng nằm trong chiến lược phát triển khoa học công nghệ từ nay cho đến năm 2030, nhằm ứng dụng vào các lĩnh vực như y dược, nông - lâm - ngư nghiệp, công nghiệp chế biến, bảo vệ môi trường. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến Site De Rencontre Etudiant Du Monde. TPO - Việc chúng ta là “cú mèo” quen ăn đêm hay “chim sẻ” - chuyên kiếm mồi sáng sớm – đều do gien di truyền, thói quen và môi trường sống quyết định. Tuy nhiên, chỉ cần nỗ lực rèn luyện một chút, ai cũng có thể thay đổi nhịp sinh học hàng ngày của cơ thể. - Nhân tố nào quyết định, khi một số người ngay sáng sớm tinh mơ đã tươi tỉnh và đầy sức sống, trong khi những người khác vẫn quyến luyến nằm giường, không thể mở mắt? Giáo sư Thần kinh học người Mỹ Mark Wu, chuyên gia về các vấn đề liên quan đến giấc ngủ giải thích hiện tượng bằng tác động của gien di truyền, môi trường sống và thói quen của chúng ta. Nhà khoa học Đại học Harvard lý giải nhịp tự nhiên mỗi ngày của cơ thể điều chỉnh thời điểm hoạt động tích cực ban ngày và nghỉ ngơi ban đêm là vấn đề mang tính cá biệt. - Khoa học đã biết, ở đây di truyền học đóng vai trò quan trọng, song vấn đề phức tạp hơn nhiều – GS Wu khẳng định. – Chúng ta không thể chỉ ra một gien rõ ràng – nhân tố biến chúng ta thành con người thuộc dạng “cú mèo” ăn đếm, hoặc “chim sẻ” chuyên kiếm mồi sáng sớm. - Môi trường sống, nhất là ánh sáng tự nhiên đủ cường độ hoặc không đủ để kích thích cơ thể sản xuất melatonin ảnh hưởng đến nhịp sống mỗi ngày của cá thể. Hoóc-môn melatonin đóng vai trò “nhân viên nhắc vở” – nó thúc giục cơ thể, khi nào đến lúc đi ngủ - GS Charles Czeisler Khoa Y, Đại học Harvard giải thích. – Chính vì thế nhiều người dễ dậy sớm vào mùa hè, khi mặt trời mọc sớm hơn các mùa khác trong năm. Nhà khoa học lý giải rằng, mọi nguồn ánh sáng tự nhiên như ánh sáng màn hình tivi hay màn hình máy vi tính “đều dịch chuyển mỗi ngày của toàn xã hội chúng ta vài giờ về phía trước”. Vì lý do này con người bình thường khó đi ngủ sớm. Ngoài ra lối sống của chúng ta cũng đóng vai trò nhất định thực tế mỗi ngày chúng ta ngủ mấy tiếng, uống mấy ly cà phê hoặc nước chè đặc, giờ giấc làm việc, thời gian gặp gỡ mọi người và ăn uống. Theo quan điểm của GS Helene Emsellem, chuyên gia về rối loạn giấc ngủ, hoạt động mỗi ngày của chúng ta thay đổi trong thời gian một cuộc đời. Nhìn chung trẻ vị thành niên thời nay đi ngủ muộn và dậy muộn ngủ nhiều, hiện tượng được các nhà nghiên cứu giải thích bằng lý do những thay đổi hoóc-môn, tương tự hành vi quan sát được ở loài gậm nhấm, linh trưởng và nhiều động vật có vú khác. Cùng với tuổi tác, đa số chúng ta quen với nếp sống dậy sớm. - Mối quan hệ gắn bó giữa quá trình trưởng thành và sự chuyển dịch nhịp mỗi ngày đã là thực tế - GS Emsellem giải thích. – Chớ đánh giá, trẻ vị thành niên lười nhác. Chính yếu tố sinh học tự nhiên “ra lệnh” cho chúng dậy muộn. Trên nguyên tắc y hệt, người cao tuổi tự nhiên có thói quen ngủ ít và dậy sớm – GS Emsellem nói thêm. Tuy nhiên cần biết rằng, thời gian biểu làm việc hàng ngày và những nghĩa vụ gia đình cũng đóng vai trò “trợ giúp” người lớn tuổi thay đổi nhịp mỗi ngày. Với thanh niên, thiên hướng tự nhiên còn được củng cố thêm bởi không ít “lối sống thời đại” khuôn mẫu điển hình của nhóm tuổi này “buôn dưa lê” qua Internet hoặc vui chơi bạn bè thâu đêm suốt sáng. Vì thế không có gì ngạc nhiên, khi những cô cậu sinh viên năm đầu thường ngủ gật trong những tiết học buổi sáng. - Đối với nhiều bạn trẻ, có mặt tại nhiệm sở vào lúc 7-8 giờ buổi sáng là thách thức thực sự - GS Wu nhấn mạnh. – Để thích nghi với nếp sống mới, họ buộc phải có ý thức thay đổi thói quen. Các chuyên gia nhất trí rằng, để loại bỏ thói quen cũ, thực ra chỉ cần nỗ lực không lớn. Nữ giáo sư Emsellem giới thiệu kế hoạch hành động bốn bước. Như bà nói, “để chỉnh lại đồng hồ sinh học, cần phải chuyển động tất cả thành phần của nó”. Sau đây là những lời khuyên của nhà khoa học 1- Xác định chính xác giờ thức dậy buổi sáng và nghiêm chỉnh thực hiện. Sẽ lý tưởng nhất, khi bạn có thể duy trì chế độ dậy vào một giờ nhất định – suốt cả tuần, kể cả ngày nghỉ. Nếu tự cho phép ngủ thêm 90 phút vào sáng thứ Bảy hoặc Chủ nhật, bạn sẽ rơi khỏi nhịp đã quen và sẽ rất khó dậy đúng giờ - vào sáng thư Hai. 2- Đã thức phải tránh bóng tối. Bật đèn sáng, ngay khi đặt chân xuống sàn nhà. Tốt nhất nên dạo bộ hoặc tập thể dục ngoài trời hoặc ban công. 3- Melatonin. Trường hợp khó điều chỉnh nhịp sinh học, có thể tìm đến giải pháp tân dược melatonin nhất thiết phải tham khảo và thực hiện theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Uống phiên bản tổng hợp của hoóc-môn tự nhiên này vào thời điểm sáu tiếng trước giờ đi ngủ đã định sẽ giúp bạn điều chỉnh nhịp hàng ngày theo ý muốn. 4- Tự tạo cơ may dễ ngủ cho bản thân. Tối thiểu vài giờ trước giờ đi ngủ không sử dụng các chất kích thích không uống nước chè đặc, cà phên, rượu, không hút thuốc lá…, không họat động thể lực với cường độ cao. Tắt tivi, Internet, điện thoại. Có thể nghe những bản nhạc du dương, êm ái. Nhờ thế có thể thư giãn tốt. Bạn sẽ vô tình dập tắt mọi tín hiệu bên trong cơ thể báo hiệu thời điểm giấc ngủ đang đến gần - trường hợp vẫn duy trì hoạt động thể lực tích cực. Khuê Minh Tri Thức Trẻ Theo Đăng lại Nhưng áp lực thi cử, sức ép tâm lý phải phấn đấu đạt kết quả tốt, thi đạt mục tiêu đề ra mới là điều các thí sinh lo lắng nhất. Bởi vậy những giấc ngủ của sĩ tử trong mùa thi thường đến một cách nhọc nhằn, với nỗi sợ hãi mơ hồ. Sợ mình đến phòng thi muộn giờ, sợ mình quên kiến thức, không làm được bài, sợ mình có sơ suất gì đó khiến bài thi bị trừ điểm... Nỗi sợ cứ chồng chất khi ngày thi gần kề. Áp lực từ chính các thí sinh tự đặt ra cho mình vốn đã hết sức nặng nề, bên cạnh đó các em còn phải tiếp tục gánh thêm áp lực từ gia đình, thầy cô, bạn bè. Vì quá lo lắng, một số bậc cha mẹ huy động hết quỹ thời gian trước ngày thi để mời thầy kèm thêm cho con. Những lời quở trách nếu con không đạt được thành tích như gia đình, thầy cô kỳ vọng. Những phần thưởng hấp dẫn được công bố trước để khích lệ tinh thần các sĩ tử… Tất cả những việc làm đó gián tiếp gây sức ép tâm lý cho trẻ. Theo các chuyên gia y tế, mỗi mùa thi đến, nguy cơ trầm cảm tuổi học đường thường có chiều hướng gia tăng. Thậm chí, do áp lực quá căng thẳng không ít thí sinh bị rối loạn cảm xúc, mắc hội chứng lo âu, sợ hãi, trầm cảm, mất ngủ triền miên,... phải nhập viện điều trị. Điều đáng lo ngại là chỉ đến khi trẻ có những biểu hiện quá bất thường, tự làm thương tổn bản thân thì cha mẹ mới phát hiện ra, lúc đó tình trạng bệnh đã tương đối trầm trọng. Những ai từng trải qua năm tháng học trò đều hiểu rằng việc học tốt, thi tốt là niềm mong mỏi của các bậc cha mẹ và học sinh. Song mỗi học sinh có những khả năng, sở trường, nguyện vọng khác nhau. Thành tích học tập tốt, điểm số cao, đỗ vào trung học phổ thông công lập hay các trường đại học tốp 1 chưa hẳn là mục tiêu quan trọng nhất, duy nhất. Luôn có nhiều lựa chọn cho mỗi người, nhất là ở giai đoạn chuẩn bị bước vào ngưỡng cửa cuộc đời. Đã có học sinh thay vì phấn đấu vào đại học bằng được thì đã chủ động chọn học nghề theo đúng sở trường, đam mê của bản thân, nhờ vậy phát huy được năng lực và gặt hái thành công. Thấu hiểu điều này, trước khi bước vào kỳ thi, các bậc cha mẹ cần quan tâm chăm lo sức khỏe về thể chất và tinh thần cho con em mình, giúp các em có chế độ học tập và nghỉ ngơi khoa học; tư vấn để các em lựa chọn trường phù hợp với trình độ, năng lực của bản thân. Các em rất cần sự thấu hiểu, quan tâm, động viên và đồng hành từ phía gia đình, do đó các bậc cha mẹ cần tuyệt đối tránh việc áp đặt và đặt kỳ vọng quá nhiều lên con trẻ. Có như vậy trẻ sẽ bước vào kỳ thi với một tâm thế thoải mái, bình tĩnh, tự tin và hiệu quả. Tôi muốn hỏi làm hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023 - 2024 tại TP. Hồ Chí Minh ra sao? - câu hỏi của chị Trúc Quận 5 Hướng dẫn hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023 - 2024 tại TP. Hồ Chí Minh? Mẫu các giấy tờ kèm theo hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023 - 2024 có dạng như thế nào? Cần lưu ý các mốc thời gian nào trong tuyển sinh vào lớp 10 tại Thành phố Hồ Chí Minh? Hướng dẫn hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023 - 2024 tại TP. Hồ Chí Minh?Ngày 31 tháng 5 năm 2023, Sở giáo dục và đào tạo thành phố Hồ Chí Minh vừa ban hành Quyết định 2676/SGDĐT-TCCB năm 2023 tại đây về việc hướng dẫn hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023 - 2024Theo đó, Sở Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn các đơn vị thực hiện hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023-2024 như sauĐối với trường Trung học phổ thông công lậpThành phần hồ sơ gồm - Văn bản đề nghị thành lập HĐTS 10 Mẫu 1- Quyết định giao chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 năm học 2023-2024 của Sở Giáo dục và Đào tạo bản sao;- Tập tin danh sách thành viên HĐTS 10 Mẫu 2Địa chỉ - Gửi thư điện tử về địa chỉ chót thời gian gửi hồ sơHồ sơ gửi về Sở Giáo dục và Đào tạo phòng Tổ chức cán bộ hạn chót ngày 06 tháng 6 năm 2023Đối với trường Trung học phổ thông tư thụcThành phần hồ sơ gồm- Văn bản đề nghị thành lập HĐTS 10- Quyết định giao chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 năm học 2023-2024 của Sở Giáo dục và Đào tạo bản sao;- Quyết định cho phép hoạt động giáo dục của Sở Giáo dục và Đào tạo tại địa điểm đề nghị thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023-2024;- Tập tin danh sách thành viên HĐTS 10 Mẫu 2Địa chỉ- Gửi thư điện tử về địa chỉ ý Đối với các trường đã gửi hồ sơ về Sở Giáo dục và Đào tạo trước ngày 31/5/2023 đề nghị thực hiện lại hồ sơ theo đúng hướng dẫn nêu các giấy tờ kèm theo hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023 - 2024 có dạng như thế nào?Tại các mẫu ban hành kèm theo Quyết định 2676/SGDĐT-TCCB năm 2023 có quy định về các mẫu giấy tờ kèm theo hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 như sauMẫu 01 - Tờ trình có dạng như sauTải mẫu 01 - Tờ trình Tại đâyMẫu 02 - Danh sách thành viên hội đồng tuyển sinh 10 có dạng như sauTải mẫu 02 - Danh sách thành viên hội đồng tuyển sinh 10 Tại đâyHướng dẫn hồ sơ thành lập Hội đồng tuyển sinh lớp 10 năm học 2023 - 2024 tại TP. Hồ Chí Minh? Tải các mẫu giấy tờ kèm theo hồ sơ ở đâu? HÌnh từ InternetCần lưu ý các mốc thời gian nào trong tuyển sinh vào lớp 10 tại Thành phố Hồ Chí Minh?Tại Phụ lục I ban hành kèm theo Công văn 1682/SGDĐT-KTKĐ năm 2023 có nêu rõ các mốc thời gian nào trong tuyển sinh vào lớp 10 tại Thành phố Hồ Chí Minh mà học sinh phải lưu ý như sau- 14/4/2023 đến 08/05/2023 Tổ chức cho phụ huynh học sinh và học sinh tìm hiểu về xét tốt nghiệp THCS và tuyển sinh vào lớp 10. Đồng thời hướng dẫn phụ huynh học sinh đăng ký nguyện vọng trực tuyến- 04/05/2023 đến 11/05/2023 Học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở ở các tỉnh khác nộp hồ sơ đăng ký dự thi vào lớp 10 tại Trường Trung học phổ thông chuyên Lê Hồng 10/05/2023 đến 10/05/2023 Khóa cổng đăng ký thi TS10- 15/05/2023 đến 21/05/2023 Phụ huynh học sinh và học sinh có thể điều chỉnh nguyện vọng. Hết hạn đăng ký mới nguyện vọng trên hệ thống chỉ nhận điều chỉnh nguyện vọng, không thêm hoặc loại bỏ thí sinh ra khỏi danh sách- 23/05/2023 đến 27/05/2023 Phát phiếu báo danh cho thí sinh Các đơn vị có học- 30/05/2023 Công bố danh sách thí sinh đủ điều kiện xét tuyển thẳng vào lớp 10- 20/06/2023 Công bố kết quả thi dự kiến- 21/06/2023 đến 22/06/2023 In giấy báo điểm tuyển sinh 10 dự kiến- 21/06/2023 đến 24/06/2023 Nhận đơn xin phúc khảo bài thi- 24/06/2023 Công bố điểm chuẩn tuyển sinh trung học phổ thông chuyên, tích hợp và kết quả tuyển 25/06/2023 đến 29/06/2023 Thí sinh trúng tuyển trung học phổ thông chuyên, tích hợp và diện tuyển thẳng nộp hồ sơ nhập học tại trường đã trúng tuyển. Sau 16 giờ 00 ngày 29 tháng 6 năm 2023, thí sinh không nộp hồ sơ nhập học thì trường sẽ xóa tên trong danh sách trúng 30/06/2023 Công bố kết quả chấm phúc khảo dự kiến- 02/07/2023 đến 04/07/2023 Duyệt bổ sung danh sách thí sinh trúng tuyển sau phúc khảo Giải Nobel Sinh lý học và Y học năm 2017 được trao cho ba nhà khoa học Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young với những phát hiện về loại gene kiểm soát nhịp sinh học hàng ngày- circadian rhythm, hay còn gọi là đồng hồ sinh học – biological clock. Vậy khám phá này có ý nghĩa gì và có liên quan gì đến sức khỏe nói chung và ung thư nói riêng hay không, mời các bạn tham khảo bài giới thiệu dưới đây. 1. Giới thiệu về đồng hồ sinh học Cuộc sống của sinh vật trên trái đất được điều chỉnh theo sự xoay quanh trục của Trái đất. Trong nhiều năm chúng ta đã biết rằng sinh vật sống gồm cả con người, có một đồng hồ sinh học trong cơ thể, giúp dự đoán và thích nghi với nhịp điệu thường ngày. Nhưng đồng hồ sinh học làm việc như thế nào?? Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young đã làm sáng tỏ các hoạt động bên trong của hệ thống này và giải thích làm thế nào thực vật, động vật và con người thích nghi nhịp sinh học của họ để nó được đồng bộ với sư vận động của Trái Đất. Sử dụng ruồi giấm làm mô hình nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã phân lập được một gen kiểm soát nhịp sinh học hàng ngày. Họ cho thấy rằng gen này mã hóa một protein tích tụ trong tế bào vào ban đêm, và bị phân hủy vào ban ngày. Sau đó, họ xác định các thành phần protein bổ sung của hệ thống này, từ đó làm rõ cơ chế điều khiển của chiếc “đồng hồ tự động” bên trong tế bào. Như đã nói, các đồng hồ sinh học có chức năng tương tự trong tế bào của các sinh vật đa bào khác nhau, bao gồm cả con người. Đồng hồ sinh học này điều chỉnh các chức năng quan trọng như hành vi, sự hình thành các hormone, giấc ngủ, nhiệt độ cơ thể và sự trao đổi chất. Sức khoẻ của chúng ta bị ảnh hưởng khi đồng hồ sinh học bên trong và môi trường bên ngoài không phù hợp với nhau. Ví dụ khi chúng ta đi máy bay, đi qua nhiều múi thời gian khác nhau và bị một hiện tượng là lệch múi giờ được gọi là “JET LAG”. Nhiều nghiên cứu cho thấy sự sai lệch giữa lối sống của chúng ta và đồng hồ bên trong cơ thể có liên quan đến sự gia tăng nguy cơ mắc các bệnh khác nhau sẽ được đề cập ở phần sau. Trong những năm 1970, Seymour Benzer và sinh viên của ông là Ronald Konopka đã đặt ra câu hỏi liệu có thể xác định được các gen điều khiển nhịp sinh học ở ruồi giấm hay không, và họ đã chứng minh rằng các đột biến trong một gen không rõ đã làm gián đoạn đồng hồ sinh học của ruồi. Họ đã đặt tên cho gen này là period. Nhưng làm thế nào gen này có thể ảnh hưởng đến nhịp sinh học? Đến năm 1984, Jeffrey Hall và Michael Rosbash tại Đại học Brandeis ở Boston, và Michael Young tại Đại học Rockefeller ở New York đã thành công trong việc cô lập gen peroid. Jeffrey Hall và Michael Rosbash sau đó đã phát hiện ra rằng PER, protein được mã hoá bởi gen period, được tích lũy vào ban đêm và bị thoái hoá vào ban ngày. Do đó, mức protein PER dao động trong chu kỳ 24 giờ, đồng bộ với nhịp sinh học. Mục tiêu chính tiếp theo là hiểu được những dao động tuần hoàn này được tạo ra và duy trì như thế nào. Jeffrey Hall và Michael Rosbash đưa ra giả thuyết rằng chính protein PER kích hoạt sự hoạt động của gen peroid. Họ đã lý luận rằng bằng một vòng lặp ức chế negative feedback loop, protein PER có thể ngăn sự phiên mã của gen period và do đó điều chỉnh mức độ biểu hiện của chính nó theo một nhịp tuần hoàn liên tục Hình 1. Hình 1 Minh hoạ hoạt động của gen peroid. Hình minh hoạ cho thấy chuỗi sự kiện diễn ra trong suốt một dao động 24 giờ. Khi gen period hoạt động, mRNA period được thực hiện. mRNA được vận chuyển đến tế bào chất của tế bào và đảm bảo cho việc sản xuất protein PER. Protein PER tích lũy trong nhân của tế bào từ đó ức chế hoạt động của gen period. Tuy mô hình đã được đưa ra nhưng chưa giải thích rõ được protein PER vào nhân như thế nào. Để ngăn chặn hoạt động của gen period, protein PER, được tạo ra trong tế bào chất, sẽ phải đến nhân tế bào, nơi có vật liệu di truyền. Jeffrey Hall và Michael Rosbash đã chỉ ra rằng protein PER được tích tụ trong nhân vào ban đêm, nhưng làm thế nào nó ở đó? Năm 1994 Michael Young phát hiện ra một gen đồng hồ thứ hai gọi là timeless, mã hóa cho protein TIM, cần có cho một nhịp sinh học bình thường. Ông đã chỉ ra rằng khi TIM gắn với PER, hai protein này có thể đi vào nhân tế bào, nơi chúng ức chế hoạt động của gen period để hoàn chỉnh vòng lặp ức chế.[1] 2. Đồng hồ sinh học ở người Tất cả các sinh vật đa bào, bao gồm cả con người, sử dụng một cơ chế tương tự để kiểm soát nhịp sinh học. Một lượng lớn các gen của chúng ta được điều hòa bởi đồng hồ sinh học, và do đó một nhịp sinh học được điều tiết cẩn thận giúp cho sự thích ứng sinh lý học của chúng ta với các giai đoạn khác nhau trong ngày.[1] Phía sau đôi mắt, trong vùng não điều khiển hệ thống dây thần kinh tự trị autonomic nervous system là một khu vực được gọi là nhân trên chéo – suprachiasmatic nucleus SCN. SCN giống như trung tâm điều khiển đồng hồ sinh học của chúng ta. Những chiếc đồng hồ này sẽ thay phiên điều khiển nhịp độ hàng ngày, bao gồm cả chu kỳ thức ngủ mỗi ngày bằng cách thông báo các tín hiệu trời sáng hoặc tối. Các dấu hiệu nhận biết của đồng hồ sinh học trong cơ thể là nhiệt độ cơ thể và nồng độ cortisol và melatonin trong huyết tương. Võng mạc cảm nhận ánh sáng phân loại và truyền thông tin tới vùng SCN, khi đêm xuống, khi mà mức ánh sáng giảm dần, hormone melatonin được sinh ra bởi tuyến tùng và gây ra cảm giác buồn ngủ[2]. Vào ban ngày sẽ có tín hiệu tới tuyến thượng thận tiết hormone cortisol giúp chúng ta cảm giác tỉnh táo[3, 4]. Ở người, hệ thống gen kiểm soát nhịp điệu sinh học trong các mô ngoại vi bao gồm họ gen PER gồm có gen PER1, 2 và 3; gen Cryptochrome 1 và 2 CRY1-2, gen CLOCK, gen BMAL-1-2, và NPAS2.[5] Trong con người, nhịp sinh học điều hòa cơ thể hoạt động theo ngày và đêm bằng cách điều chỉnh các hormone, nhiệt độ cơ thể, chuyển hóa và tăng trưởng tế bào từ đó giúp điều hòa quá trình ngủ hay thức, ăn uống và cá huyết áp của cơ thể.[4] 3. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhịp sinh học ở người Nhịp sinh học bị ảnh hưởng và bị gián đoạn bởi cả yếu tố môi trường và các yếu tố di truyền. Yếu tố môi trường Ánh sáng vào ban đêm và ánh sáng nhân tạo Việc tiếp xúc với ánh sáng vào ban đêm và ánh sáng nhân tạo nhiều dẫn tới sự ức chế lượng melatonin lưu thông và thay đổi mức độ cortisol, estrogen và một số androgens khác. Sự điều hòa melatonin trong huyết tương là rất quan trọng đối với nhiều các quá trình sinh lý như thu gom các gốc tự do, điều hòa sự tiết các hormone và cân bằng năng lượng. Vì vậy, sự gián đoạn của nhịp điệu melatonin có liên quan đến một số bệnh, đặc biệt là ung thư. Một trong những điều kiện sống thường thấy liên quan đến hiện tượng này đó là làm việc theo ca Shift work. Những người làm việc vào ban đêm hay làm việc luân phiên theo ca chẳng hạn như công nhân, cảnh sát, cứu hỏa, và nhân viên y tế, phi công thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng vào buổi tối làm gián đoạn nhịp sinh học và có thể gây hại cho sức khoẻ. Sóng điện từ có thể trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động điện của SCN. Một số nghiên cứu chứng minh ảnh hưởng của sóng điện từ từ nhiều nguồn, bao gồm đường dây cáp và điện thoại di động tác động đến hoạt động của điện não. Chế độ ăn uống Chế độ ăn có vai trò quan trọng vì nó có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình chuyển hóa và ảnh hưởng lớn đến sự điều hòa đồng hồ sinh học trong cơ thể. Yếu tố di truyền Các yếu tố liên quan đến hormone melatonin Thụ thể Melatonin là một thành phần của họ gen G-protein coupled receptor, Các đột biến của gen mã hóa thụ thể melatonin có thể có khuynh hướng gây ra các hội chứng về chuyển hóa và ung thư. Ngoài ra, các đột biến trong các enzym tham gia vào quá trình tổng hợp melatonin dẫn đến sự ức chế mức melatonin lưu thông từ đó làm gián đoạn nhịp sinh học trong cơ thể. Các yếu tố gen đồng hồ sinh học Một trong các yếu tố quan trọng trong nhịp sinh học đó là các gen điều khiển quá trình này như đã nói ở trên. Các gen này liên quan đến nhiều quá trình quan trọng trong tế bào như điều hòa chu trình tế bào, sự tăng trưởng cũng như sửa chữa các sai hỏng DNA. Nhiều kết quả nghiên cứu còn cho thấy các gen như Per1, 2 hoạt động như các gen ức chế khối u. Chính vì vậy các gen này có vai trò hết sức quan trọng và sự biến đổi các gen này liên quan đến nhiều loại bệnh cả cả ung thư[4] 4. Sự gián đoạn nhịp sinh học và các loại bệnh Các hội chứng chuyển hoá và béo phì Sự trao đổi chất và chuyển hóa là chìa khóa của đời sống của bất kì sinh vật nào, quá trình này cần được tối ưu hóa một cách hiệu quả khi môi trường thay đổi liên tục giúp sinh vật tồn tại được. Sự gián đoạn sinh học do sự sai lệch giữa đồng hồ nội bộ và các tín hiệu bên ngoài hoặc mất kiểm soát do sự biến đổi của các gen đồng hồ liên quan đến việc gia tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường và hội chứng chuyển hóa. Gần như tất cả các loại tế bào động vật có vú đều có chứa một đồng hồ phân tử theo chức năng, bao gồm mô gan, cơ, và mỡ. Gan là một trong những cơ quan chuyển hóa quan trọng nhất của cơ thể. Nhịp sinh học có một vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của gan, vì glucose, axit mật, lipid và cholesterol đều phải điều chỉnh theo thời gian. Trong đó, sự cân bằng glucose và lipid là một trong những quy trình chuyển hóa quan trọng của cơ thể và liên quan đến nhiều bệnh thường gặp. Việc duy trì sự dung nạp glucose rất quan trọng đối với chức năng sinh lý của hầu hết các loại tế bào. Đặc biệt các tế bào não và hồng cầu gần như chỉ sử dụng glucose làm nhiên liệu. Glucagon và insulin, được tổng hợp và phóng thích từ các tế bào tụy α và β tụy nhằm điều hòa các quá trình chuyển hóa trong gan. Sự mất kiểm soát, đặc biệt là insulin, có thể dẫn đến đái tháo đường loại 2 và chứng kháng insulin. Bên cạnh đó, đồng hồ sinh học đóng một vai trò trong việc điều hòa lượng lipid trong huyết tương và mô, bao gồm triglycerides, cholesterol và các axit béo tự do. Triglycerides thu được từ bữa ăn, được vận chuyển đến gan, nơi chúng được sử dụng hay lưu trữ. Trong giai đoạn không ăn uống, mô mỡ được ly giải để tạo ra axit béo tự do, cũng được vận chuyển đến gan. Chế độ ăn có hàm lượng chất béo có thể góp phần dẫn đến sự gián đoạn đồng hồ sinh học và các gen điều khiển nó, từ đó gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Các tín hiệu kích thích ăn là những yếu tố quan trọng trong sự cân bằng năng lượng, nhịp sinh học và hành vi ăn uống. Leptin là một hormone tuần hoàn chủ yếu được tiết ra bởi các mô mỡ màu trắng, nó thể hiện rõ nhịp sinh học, và được gọi là “hormone gây no”. Leptin ảnh hưởng đến hoạt động sinh lý bằng cách điều chỉnh cảm giác đói và sử dụng năng lượng trao đổi chất bằng cách gắn kết với thụ thể của nó trong ARC ở vùng dưới đồi, trong gan và các cơ quan khác. Nhiều nghiên cứu cho thấy sự gia tăng lượng leptin tuần hoàn liên quan chặt chẽ đến bệnh béo phì.[6, 7] Các bệnh tim mạch Điều hòa hệ thống tim mạch một cách tuần hoàn đã được biết đến từ những năm 1960. Các gen điều hòa nhịp sinh học được biểu hiện một cách nhịp nhàng ở mô tim theo sự thay đổi của thời gian. Hoạt động của tim và huyết áp cũng được tìm hiểu là có sự điều hòa của đồng hồ sinh học trong cơ thể. Nhiều biểu hiện lâm sàng của bệnh tim mạch cho thấy hệ thống tim mạch bị ảnh hưởng bởi các nhịp sinh học. Các nghiên cứu cho thấy sự gián đoạn nhịp sinh học là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh như nhồi máu cơ tim, thiếu máu cơ tim, đột quỵ, và thời điểm hay xảy ra các bệnh này là vào những giờ đầu tiên trong ngày hơn là các thời gian khác.[4] UNG THƯ Như đã nói, các gen điều hòa nhịp sinh học còn tham gia vào điều khiển các quá trình quan trọng khác trong tế bào như đáp ứng với các sai hỏng DNA, điều hòa chu trình tế bào. Và ngày càng có nhiều chứng cứ khoa học cho thấy sự gián đoạn của nhịp sinh học do mất điều hòa các gen đồng hồ sinh học liên quan đến các dạng ung thư khác nhau ở người. Sự gián đoạn của nhịp sinh học làm tăng tiến trình phát triển, di căn của khối u, và việc phục hồi nhịp sinh học có khả năng cải thiện việc tiên lượng ung thư. Sau đây là một số kết quả nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa các gen điều hòa nhịp sinh học và ung thư ở người Per1/2 được xem như các gen ức chế khối u, việc giảm biểu hiện của gen Per1 và Per2 được ghi nhận ở một số khối u vú. Sự methyl hóa gắn nhóm methyl vào vùng promoter vùng khởi đầu sự phiên mã của DNA thành RNA của gen Per1 và Cry1 có thể dẫn đến sự sống sót của các tế bào ung thư vú thông qua việc không hoạt động biểu hiện những gen này và làm gián đoạn nhịp sinh học của tế bào. Sự giảm biểu hiện gen Per2 làm tăng protein β-catenin và cyclin D, dẫn đến sự gia tăng tế bào ung thư ruột già và sự hình thành polyp đường ruột và đại tràng.[5, 8] Sự bất hoạt gen Bmal1 thông qua sự methyl hóa quá mức vùng promoter, phá vỡ đồng hồ sinh học của tế bào, dẫn đến mất nhịp sinh học của các gen mục tiêu như c -mic, catalase và p300, góp phần vào sự phát triển ung thư máu ác tính, ung thư bạch huyết không Hodgkin và bệnh bạch cầu lympho cấp tính. Sự giảm biểu hiện các gen Per1,2, 3, CRY1-2, CK1e và TIM được tìm thấy ở những bệnh nhân bị bệnh bạch cầu tủy mãn tính.[5] Sự rối loạn của các gen điều hòa nhịp sinh học là một trong những cơ chế cơ bản thúc đẩy quá trình u trung biểu mô Mesothelioma. Sự biểu hiện của các gen tiền ung thư proto-oncogene c-myc cũng tuân theo nhịp sinh học, tương tự với gen Per1 trong dòng tế bào thần kinh neuroblastoma. Tỷ lệ biểu hiện của Per1 và Per2 ở tế bào u thần kinh đệm glioma thấp hơn nhiều so với các tế bào không ác tính. Các nghiên cứu khác còn cho thấy Per1 và Per2 có liên quan đến việc ngăn chặn sự gia tăng các tế bào ung thư tuyến tụy.[5] Sự gián đoạn nhịp sinh học làm tăng sinh ung thư gan, ung thư phổi do rối loạn sự biểu hiện các gen như Per2, Bmal1 và có thể tham gia vào quá trình khởi phát, di căn khối u.[5, 9] Sự giảm biểu hiện của các gen Cry1 và Bmal1 có liên quan đến ung thư biểu mô buồng trứng. Sự phá vỡ đồng hồ sinh học, do methyl hóa promoter ở gen Per1, Per2 hoặc Cry1 có liên quan đến sự phát triển ung thư nội mạc tử cung.[5] Sự tăng biểu hiện của protein TIM được ghi nhận thấy ở nhiều bệnh nhân ung thư trực tràng.[5] Ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến ở nam, sự gián đoạn nhịp sinh học có thể là một yếu tố nguy cơ mới trong việc tạo khối u tuyến tiền liệt bên cạnh một số yếu tố nguy cơ khác của loại ung thư này là tuổi già, tiền sử gia đình và chủng tộc.[5] Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy việc giảm melatonin vào ban đêm do tiếp xúc với ánh sáng có liên quan đến một số loại ung thư như ung thư vú, ung thư dạ dày và cả ung thư tuyến tiền liệt. [4, 5] TỔNG KẾT Các gen nhịp sinh học có chức năng điều chỉnh sự biểu hiện của các gen khác theo nhịp tuần hoàn, và dẫn đến dao động hàng ngày của các protein. Do đó,phá vỡ sự nhịp nhàng này sẽ ảnh hưởng tới biểu hiện các gen, protein, dẫn đến mất kiểm soát tế bào và hâụ quả là các loại bệnh nguy hiểm như tiểu đường, tim mạch, béo phì và đặc biệt là có thể gây ung thư. Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu cho thấy hiệu quả sử dụng nhiều loại thuốc, các liệu pháp điều trị bệnh có liên hệ mật thiết đến nhịp sinh học của cơ thể. Cuộc sống hiện đại đối mặt vơí nhiều nguy cơ làm gián đoạn nhịp điệu sinh học như tiếp xúc ánh sáng vào ban đêm, ảnh hưởng của sóng điện từ, và một số các biến đổi bên trong như các biến đổi di truyền, ngoại di truyền của các gen điều hòa đồng hồ sinh học. Chính vì vậy để tự bảo vệ cơ thể bạn một cách khỏe mạnh, mỗi người nên giữ một lối sống lành mạnh và có giờ giấc. Chịu trách nhiệm nội dung ThS Trịnh Vạn Ngữ Cố vấn khoa học – Hồng Vũ, Viện nghiên cứu City of Hope, California, Hoa Kỳ – Ngọc Hoàn, Đại học Ajou, Hàn Quốc. Tài liệu tham khảoTài liệu tham khảo Prize, N. The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2017. 2017; Available from Cassone, et al., Melatonin, the pineal gland, and circadian rhythms. J Biol Rhythms, 1993. 8 Suppl p. S73-81. Jung, et al., Acute Effects of Bright Light Exposure on Cortisol Levels. Journal of biological rhythms, 2010. 253 p. 208-216. Busselberg, D., Disruption of circadian rhythm increases the risk of cancer, metabolic syndrome and cardiovascular disease. Journal of Local and Global Health Science, 2013. Savvidis, C. and M. Koutsilieris, Circadian Rhythm Disruption in Cancer Biology. Molecular Medicine, 2012. 181 p. 1249-1260. Ferrell, and Chiang, Circadian rhythms in liver metabolism and disease. Acta Pharmaceutica Sinica. B, 2015. 52 p. 113-122. Tahara, Y. and S. Shibata, Circadian rhythms of liver physiology and disease experimental and clinical evidence. Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 2016. 134 p. 217-226. Blakeman, V., et al., Circadian clocks and breast cancer. Breast Cancer Research BCR, 2016. 181 p. 89. Papagiannakopoulos, T., et al., Circadian Rhythm Disruption Promotes Lung Tumorigenesis. Cell Metab, 2016. 242 p. 324-31. Tác giả và chuyên giaChịu trách nhiệm nội dungTS. Trịnh Vạn NgữViện Khoa học Y sinh SoonChunHyang, ĐH SoonChunHyang, Hàn Quốc Góp ý nội dungTS. Nguyễn Ngọc HoànGóp ý nội dungTS. Nguyễn Hồng VũViện Nghiên cứu City of Hope, California, Hoa Kỳ Đã bao giờ bạn tự hỏi giấc ngủ quan trọng như thế nào? Bạn đã bao giờ nhận thấy rằng bạn cảm thấy tỉnh táo hơn vào những thời điểm nhất định trong ngày và cảm thấy mệt mỏi hơn vào những thời điểm khác? Những câu hỏi này liên quan đến hai hệ thống cơ thể cân bằng nội môi khi ngủ/thức và nhịp sinh học của bạn, hoặc đồng hồ sinh học của cơ thể bạn. Bài viết dưới đây giúp bạn hiểu hơn về giấc ngủ và đồng hồ sinh học quan trọng thế nào. Đồng hồ sinh học là gì ?"Đồng hồ sinh học" hay chu kỳ 24 giờ nhịp sinh học của cơ thể, có thể bị ảnh hưởng bởi ánh sáng hoặc bóng tối, có thể khiến cơ thể nghĩ rằng đã đến giờ ngủ hoặc thức dậy. Đồng hồ cơ 24 giờ kiểm soát các chức năng nhưĐang ngủ và đang thống miễn dịch của cơ chức năng khác của cơ thể, chẳng hạn như khi bạn cảm thấy vấn đề về đồng hồ cơ thể và các vấn đề về giấc ngủ có mối liên hệ với nhau như thế nào?Các vấn đề về giấc ngủ theo đồng hồ cơ thể có liên quan đến một loại hormone gọi là melatonin, giúp cơ thể bạn dễ ngủ. Tín hiệu sáng tối ảnh hưởng đến cách cơ thể tạo ra melatonin. Hầu hết melatonin được tạo ra vào ban đêm. Vào ban ngày, ánh sáng báo cho cơ thể bạn tạo ra ít melatonin hơn. Nếu bạn làm việc vào ban đêm trong ánh sáng nhân tạo, cơ thể bạn có thể tạo ra ít melatonin hơn mức cần số người - chẳng hạn như những người không thể ngủ đến khuya và những người đi ngủ rất sớm - có nhịp sinh học ví dụ như "ser-KAY-dee-un" khác với nhịp điệu của hầu hết mọi người. Những người khác có vấn đề về giấc ngủ có thể có nhịp sinh học bình thường nhưng phải điều chỉnh họ theo những tình huống mới, chẳng hạn như làm việc ca vấn đề về giấc ngủ có liên quan đến các vấn đề với đồng hồ sinh học của bạn?Những điều có thể ảnh hưởng đến sản xuất melatonin và có thể gây ra các vấn đề về giấc ngủ bao gồmSự chậm trễ của các chuyến bay Giao nhau giữa các múi giờ sẽ làm gián đoạn đồng hồ cơ thể của bạn. Bạn gặp vấn đề về giấc ngủ do đồng hồ cơ thể chưa điều chỉnh theo múi giờ mới. Cơ thể bạn nghĩ rằng bạn vẫn đang ở múi giờ cũ. Ví dụ nếu bạn bay từ Winnipeg đến Rome, bạn vượt qua bảy múi giờ. Điều này có nghĩa là Rome đi trước Winnipeg 7 giờ. Khi bạn hạ cánh ở Rome lúc 6 giờ sáng, cơ thể bạn nghĩ rằng nó vẫn ở Winnipeg lúc 11 giờ đêm hôm trước. Cơ thể bạn muốn ngủ, nhưng ở Rome, ngày mới bắt đổi lịch ngủ của bạn Khi bạn làm việc vào ban đêm và ngủ vào ban ngày, đồng hồ bên trong cơ thể cần thiết lập lại để cho phép bạn ngủ vào ban ngày. Đôi khi điều đó thật khó thực hiện. Những người làm ca đêm hoặc xoay ca có thể khó ngủ vào ban ngày và có thể cảm thấy mệt mỏi vào ban đêm khi họ cần tỉnh táo để làm trường ngủ của bạn Quá nhiều ánh sáng hoặc tiếng ồn có thể khiến cơ thể bạn cảm thấy chưa đến giờ tật Một số bệnh và vấn đề sức khỏe có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Chúng bao gồm chứng mất trí nhớ, chấn thương đầu, hồi phục sau hôn mê và trầm cảm nặng. Một số loại thuốc ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương cũng có thể ảnh hưởng đến mô hình giấc quả của ma túy và rượu Một số loại thuốc gây ra các vấn đề về giấc ngủ. Và bạn có thể đi vào giấc ngủ mà không có vấn đề gì sau khi uống rượu vào buổi tối muộn, nhưng uống rượu trước khi ngủ có thể khiến bạn thức giấc sau đó vào ban đêm. Giấc ngủ quan trọng thế nào là điều mà ai cũng biết Các vấn đề về giấc ngủ khác liên quan đến đồng hồ cơ thể bao gồmKhó ngủ cho đến đêm khuya hoặc sáng sớm, sau đó cảm thấy mệt mỏi và cần ngủ vào ban ngày. Những người có vấn đề này có thể được gọi là "cú đêm." Đây là một vấn đề phổ biến và nó thường bắt đầu ở những năm đầu thanh thiếu niên hoặc thanh niên. Những người có cha hoặc mẹ bị vấn đề này thì bản thân họ cũng có nhiều khả năng mắc bệnh sớm - lúc 8 giờ tối hoặc sớm hơn - và thức dậy sớm - từ 3 giờ sáng đến 5 giờ sáng. Nếu bạn thức dậy sớm, bạn có thể được gọi là “chú chim sớm”. Vấn đề này không phổ biến như thức khuya và dậy muộn. Các chuyên gia đã không chắc chắn những gì gây ra ngủ quan trọng như thế nào và giấc ngủ có thay đổi khi chúng ta già đi không?Đối với hầu hết mọi người, nhịp sinh học thay đổi ở ba thời điểm quan trọng trong cuộc sống của chúng ta - trong thời kỳ ấu thơ, thanh thiếu niên và tuổi trẻ mới sinh ra, chúng chưa phát triển nhịp sinh học. Chu kỳ giấc ngủ của trẻ sơ sinh cần ngủ tới 18 giờ, được chia thành nhiều giai đoạn ngắn. Trẻ sơ sinh phát triển nhịp sinh học vào khoảng 4 đến 6 tháng tuổi, lúc này chúng có xu hướng ngủ trong những khoảng thời gian lớn tuổi vị thành niên, có đến 16% thanh thiếu niên bị trễ giai đoạn ngủ. Do sự thay đổi chu kỳ sinh học này, nồng độ melatonin của họ không bắt đầu tăng cho đến cuối buổi tối. Kết quả là, chúng tự nhiên cảm thấy tỉnh táo hơn vào ban đêm, khiến chúng khó ngủ hơn trước 11 giờ đêm. Điều này sẽ không thành vấn đề nếu thời gian bắt đầu đi học không sớm như vậy, điều này khiến thanh thiếu niên gặp nhiều khó khăn. nên ngủ từ 8 đến 9 giờ mỗi đêm . Khi ngủ ít hơn, thanh thiếu niên có thể gặp khó khăn trong việc tập trung trong quá trình ngủ của chúng ta thay đổi một lần nữa khi chúng ta già đi vào những năm cuối cấp . Khi quá trình lão hóa xảy ra, đồng hồ ngủ bên trong bắt đầu mất đi tính nhất quán. Người lớn tuổi có xu hướng mệt mỏi sớm hơn vào buổi tối và thức dậy sớm hơn vào buổi sáng, dẫn đến ngủ ít hơn về tổng thể và làm tăng nguy cơ bị suy giảm nhận thức. Người cao niên bị Alzheimer, sa sút trí tuệ hoặc các bệnh thoái hóa thần kinh khác thậm chí còn có những thay đổi nghiêm trọng hơn trong giấc ngủ. Tín hiệu sáng tối ảnh hưởng đến cách cơ thể con người tạo ra melatonin 2. Sức khỏe giấc ngủ 20 sự thật về đồng hồ cơ thể sinh học của bạn Đồng hồ cơ thểTrong cơ thể chúng ta các mô và cơ quan đều hoạt động theo nhịp sinh học. Các quá trình trong cơ thể hoạt động theo một lịch trình còn gọi là đồng hồ cơ thể. Nhịp sinh học là chu trình 24 giờ quy định thời gian của các quá trình để đảm bảo có một vòng tuần hoàn với các quá trình sinh học cần sinh vật bao gồm người, động vật, và thậm chí cả vi khuẩn đều bị ảnh hưởng, bị điều chỉnh bởi nhịp sinh học. Khi bạn tiếp xúc với ánh sáng, bao gồm ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo đều ảnh hưởng đến nhịp sinh hoạt của bạn. Có một đồng hồ chính trong não của bạn, đồng hồ chính bao gồm khoảng tế bào thần kinh, nó nằm trong một phần của não gọi là vùng dưới đồi. Đồng hồ này là chủ quản tất cả các đồng hồ sinh học trong cơ sức mạnh cho ngày của bạnKhi bạn mở mắt, thức dậy đón chào ngày mới, ánh sáng sẽ đi vào mắt của bạn, nó đến não và kích thích đến hoạt động của một số gen giúp bạn tràn đầy năng lượng trong ngày mới. Khi tiếp xúc với ánh sáng sẽ làm giảm sản xuất melatonin, một loại hormone giúp bạn đi vào giấc ngủ, nhưng khi mặt trời lặn, ánh sáng giảm dần, quá trình sản xuất melatonin sẽ hoạt động trở lại. Ban đêm, sản xuất melatonin sẽ năng suất nhất, điều này sẽ giúp bạn dễ ngủ hơn. Tránh tiếp xúc với đèn trong nhà, ánh sáng từ điện thoại thông minh, màn hình máy tính, máy tính bảng và tivi, điều này sẽ không làm cản trở quá trình sản xuất melatonin và không làm gián đoạn giấc ngủ của bạn.“Cú đêm” với “Chim sơn ca”Đồng hồ cơ thể của hầu hết mọi người sẽ chạy theo một lịch trình điển hình. Một số người có đồng hồ sinh hoạt nằm ngoài phạm vi bình thường. Giống như những chú chim sơn ca hay cú đêm. Chim sơn ca thường dậy sớm vào buổi sáng, tươi sáng và tỉnh táo, sẵn sàng để đón nhận một ngày tràn đầy năng lượng. Nhưng “cú đêm” thường ngủ vào buổi sáng và chúng tỉnh táo và làm việc vào ban đêm. Sự khác biệt về di truyền giữa chim sơn ca và chim cú có thể là nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về đồng hồ sinh học của chúng. Các chuyên gia cũng đồng ý rằng tốt nhất là tốt nhất là cố gắng làm việc với đồng hồ cơ thể và sinh học tự nhiên của bạn, không chống lại nó, nếu có hồ cơ theo thời gianĐồng hồ cơ thể sẽ thay đổi theo thời gian. Đồng hồ của trẻ sơ sinh sẽ có khoảng thời gian ngủ khác với trẻ có độ tuổi từ 1-4, thanh thiếu niên và người già trên 65 tuổi. Trẻ sơ sinh trung bình chúng ngủ từ 16 đến 20 giờ mỗi ngày. Trẻ từ độ tuổi 1-4 tuổi thời gian ngủ từ 11 đến 12 giờ mỗi ngày. Thanh thiếu niên khoảng 9 đến 10 giờ mỗi ngày. Người trưởng thành thường sẽ cảm thấy nghỉ ngơi tốt trong thời gian từ 7 đến 9 giờ mỗi đêm. Người già trên 65 tuổi có thể cần ngủ 8 giờ mỗi đêm tuy nhiên người già thường gặp các vấn đề về giấc ngủ như thường xuyên thức đêm hay dậy có thể bắt kịp giấc ngủ?Khoa học đã chứng minh rằng không có cách nào để bù đắp giấc ngủ đã mất nếu bạn có thói quen thức khuya, vì vậy hãy cố gắng duy trình một lịch trình ngủ đều đặn càng nhiều càng tốt. Tạo không gian cho phòng ngủ của bạn được mát mẻ, yên tĩnh và tối để giúp bạn có giấc ngủ ngon. Nếu bạn phải ngủ ban ngày hãy sử dụng một số thiết bị như nút bị tai và mặt nạ che mắt. Nếu bạn ngủ trưa, nên ngủ khoảng 1- 2 giờ để tránh làm gián đoạn lịch trình ngủ của lệch múi giờKhi bạn phải di chuyển đến nơi có múi giờ khác nhưng đồng hồ cơ thể vẫn hoạt động theo lịch trình múi giờ nơi bạn thường sống. Sau đây là một số triệu chứng khi bạn thay đổi múi giờRối loạn tiêu hóa,Giảm hiệu suất thể chất và tinh thần,Rối loạn tâm trạng lo lắng, trầm cảm, cáu kỉnh, mệt mỏiCác vấn đề về giấc ngủ khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ không sâu giấc, giấc ngủ bị đứt quãng, thức dậy quá sớm.Sự chậm trễ của các chuyến bay càng tồi tệ hơn khi bạn vượt qua nhiều múi giờ. Nó có thể nghiêm trọng hơn nếu bạn bay về phía quả sức khỏeNếu đồng hồ cơ thể của bạn ngừng hoạt động thì toàn bộ hệ thống của bạn cũng bị ảnh hưởng như giấc ngủ, nồng độ hormone, hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch cũng bị ảnh hưởng. Điều này ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn như tăng nguy cơ ung thư, béo phì, bệnh tim, cao huyết áp, tiểu đường, lo âu, và trầm cảm. Vì vậy bạn nên tuân thủ theo một lịch trình đều đặn, một nhịp sinh hoạt lành mạnh sẽ có lợi cho toàn bộ cơ thể của trưa thông minhNếu bạn có một giấc ngủ trưa thông minh hợp lý sẽ giúp bạn tỉnh táo và tăng cường hiệu suất làm việc cũng như khả năng học tập. Thời gian ngủ trưa lý tưởng từ 20 đến 30 phút vào đầu giờ chiều. Hãy đặt báo thức của bạn để bạn có giấc ngủ lý tưởng mà không lâu hơn, vì ngủ trưa lâu hơn có liên quan đến nguy cơ tử vong và bệnh tật cao hơn, đặc biệt ở người cao tuổi, và nó cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ đêm của bạn. Các mô và cơ quan trong cơ thể đều hoạt động theo đồng hồ sinh học con người Giữ một lịch trình ngủ nhất quánGiữ cho đồng hồ sinh hoạt của bạn một cách nhất quán, cố gắng đi ngủ và thức dậy cùng một giờ mỗi ngày, kể cả những ngày nghỉ. Điều này sẽ tạo cơ thể có một thói quen sẽ giúp đồng hồ sinh học của bạn khỏe mạnh. Thời gian đi ngủ và thời gian thức dậy không nên sớm hơn hoặc muộn hơn nửa giờ mỗi ngày, điều này sẽ hỗ trợ chu kỳ ngủ - thức một cách lành lại đồng hồ của bạnNếu bạn muốn thiết lập lại đồng hồ sinh hoạt, hoạt thay đổi giờ đi ngủ dần dần cho đến khi bạn đạt được thời gian ngủ mong muốn. Nếu bạn thay đổi đồng hồ sinh hoạt của mình quá mạnh ngay từ đầu, điều này có thể bạn sẽ phải thao thức hàng giờ và cảm giác khó chịu, bực bội. Hãy điều chỉnh giờ một cách từ từ sẽ giúp cơ thể quen với lịch trình mới mà bạn đang thiết đènNhững ánh sáng xanh nhân tạo phát ra từ các thiết bị điện tử như máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh và tivi sẽ gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn. Hãy tắt hoặc hạn chế tiếp xúc với các thiết bị này trong vài giờ trước khi đi ngủ để chúng không ảnh hưởng đến nhịp sinh học của bạn. Thay vào đó hãy lập thói quen thư giãn trước khi đi ngủ như đọc sách nhẹ, tắm nước ấm và nghe nhạc nhẹ nhàng sẽ giúp bạn đi vào giấc ngủ dễ dàng sáng ngày của bạnTiếp xúc với ánh sáng mặt trời tự nhiên ngay khi thức dạy như mở rèm cửa, mở cửa sổ hay đi dạo ngoài trời, tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên càng nhiều càng tốt sẽ làm tắt sản xuất melatonin, một loại hormone thúc đẩy cảm giác buồn ngủ, kiểm soát việc sản xuất melatonin. Tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên sẽ giúp điều chỉnh chu kỳ ngày – đêm bên trong của được thể chấtTập thể dục không chỉ giúp cơ thể bạn khỏe mạnh, giảm bớt căng thẳng, mệt mỏi, mà còn cải thiện chất lượng giấc ngủ và giúp bạn ngủ lâu hơn. Tập thể dục vào sáng sớm và chiều mát là thời điểm thích hợp giúp ích cho cơ bắn của bạn khi bạn hoạt trí Ăn đêmĂn khuya sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn. Nên tránh các bữa ăn nặng, nhiều dầu mỡ và đồ ăn cay, đặc biệt là không nên uống caffeine. Bạn nên ăn tối vào cùng một thời điểm và sớm trước vài giờ trước khi đi ngủ. Bạn có thể ăn một số đồ ăn nhẹ như bánh quy, một quả táo trước khi đi trộm giấc ngủNhư đã đề cập, ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị điện tử sẽ làm ngừng sản xuất melatonin, hormone giúp bạn đi vào giấc ngủ ban đêm. Hạn chế độ sáng của đèn vào cuối buổi chiều hoặc buổi tối để não của bạn sản xuất melatonin trở lại bình thường. Hãy nghe nhạc thư giãn vào buổi tối thay vì tiếp xúc với các thiết bị có ánh sáng xanh sẽ giúp bạn đi vào giấc ngủ dễ dàng kiếm sự trợ giúpHãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa về giấc ngủ nếu nhịp sinh học của bạn trở nên bất thường. Bác sĩ sẽ có những phương hướng giúp bạn đạt được lịch trình ngủ bình thường thách thức về công việc theo caNhững người làm việc theo ca làm việc vào ban đêm và ngủ vào ban ngày có thể sẽ bị rối loạn nhịp sinh học. Để làm cho mọi việc trở nên dễ dàng hơn, những người làm ca nên bật đèn sáng ngay khi họ thức dậy vào ban đêm để làm việc. Tập thể dục một chút cũng có thể tiếp thêm sinh lực cho bạn. Tiếp xúc với đèn sáng trong ca làm việc sẽ giúp cho nhân viên trong ca tỉnh táo. Sau khi kết thúc ca làm việc, người đó nên đeo kính râm để che bớt ánh nắng trên đường về nhà. Hoàn toàn bóng tối ở trong phòng ngủ, bao gồm cả rèm cản sáng năng lượng ánh sáng tối đa có thể cũng sẽ giúp người làm ca ngủ ngon hơn vào ban gian ăn uốngKhi bạn ăn có thể có tác động đến các dấu hiệu nguy cơ chuyển hóa tim gồm có insulin, cholesterol toàn phần và cholesterol LDL. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi mọi người ăn các bữa ăn vào những thời điểm đều đặn trong ngày, những dấu hiệu này sẽ ở trong một phạm vi lành mạnh hơn so với khi mọi người ăn vào những khoảng thời gian không đều đặn hơn. Điều độ là tốt nhất để duy trì sức khỏe tốt. Điều đó bao gồm việc ăn các bữa ăn vào khoảng cùng một thời điểm mỗi và Ma túyCác gen đồng hồ làm thay đổi sự biểu hiện của các gen liên quan đến chu kỳ sinh học. Kết quả của một số nghiên cứu cho thấy được việc tiêu thụ rượu, amphetamine và opioid làm thay đổi hoặc thay đổi các gen đồng hồ. Các gen đồng hồ ảnh hưởng đến cách chúng ta xử lý các yếu tố gây nên căng thẳng thể chất, cảm xúc và tinh thần, do đó, có thể kích hoạt sử dụng rượu hoặc ma túy. Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn cần giúp đỡ để giúp kiểm soát căng thẳng hoặc gặp rắc rối với việc sử dụng rượu hoặc ma ACác nghiên cứu cho thấy rằng sự thiếu hụt vitamin A ảnh hưởng tiêu cực đến nhịp sinh học. Vitamin A là một loại vitamin tan trong chất béo, vì vậy mà bất kỳ lượng dư thừa nào sẽ được lưu trữ trong các mô của bạn để sử dụng sau này. Các nguồn cung cấp vitamin A dồi dào gồm có khoai lang, gan bò, rau bina, cà rốt, bí đỏ, dưa đỏ, ớt đỏ và xoài. Vitamin A cũng rất quan trọng để giúp duy trì đôi mắt khỏe mạnh, khả năng miễn dịch, tế bào và các cơ quan. Nam giới từ 19 đến 50 tuổi cần 900 microgam tương đương hoạt động retinol RAE vitamin A mỗi ngày. Phụ nữ ở cùng độ tuổi cần 700 microgam RAE vitamin A cho mỗi ngày. Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú lại cần nhiều hơn. Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng. Nguồn tham khảo XEM THÊM Làm thế nào để chìm vào giấc ngủ nhanh trong 5 phút hoặc ít hơn? Trẻ sau khi mọc lông mu bao lâu thì có kinh? Cách đặt trẻ xuống giường mà không tỉnh ngủ, không khóc

đồng hồ sinh học trong ngày